In Binnenlands Bestuur is een interview hierover met Christa Lagerweij-Duits namens Rechtklus.nl verschenen. Het artikel is hier te lezen.

Het project Omgevingswet is de reden voor de vertraagde invoering van de Wet nadeelcompensatie (titel 4.5 Awb). Dit heeft nadelige gevolgen voor de ondernemer. Voorlopig blijft het claimen van nadeelcompensatie een ingewikkelde zaak. Dit terwijl de Wet nadeelcompensatie juist bedoeld is om het verhalen van de schade eenvoudiger te maken voor de ondernemer. Een wet die ongetwijfeld zal zorgen voor snellere besluitvorming. De Wet nadeelcompensatie bevat een strakke beslistermijn. Schakelt de overheid een adviseur in, dan ontvangt de ondernemer binnen zes maanden een antwoord. De huidige nadeelcompensatieregels kennen een veel ruimere beslistermijn. Laten we hopen dat de invoering van de algemene nadeelcompensatieregeling niet al te lang op zich laat wachten.

Eigenaren van een pand lijden schade in de vorm van verminderde huuropbrengsten. Het pand was gedurende een relatief lange periode moeilijk te verhuren als gevolg van de werkzaamheden aan de Bartenbrug te 's-Hertogenbosch. Ze verzoeken de gemeente Den Bosch die verantwoordelijk is voor de vervanging, om nadeelcompensatie. De schade wordt in navolging van de door de gemeente ingeschakelde adviescommissie vergoed met aftrek van een korting van 10% (Rb. Oost-Brabant 25 januari 2016, ECLI:RBOBR:2016:246).

Procederen kan lonend zijn. Een voorbeeld hiervan is de uitspraak van de Afdeling van 17 februari 2016. Wat is het geval? Het gaat om tijdelijke inkomensschade als gevolg van een ontsluitingsweg ten behoeve van 45 woningen. Appellant verzoekt om een planschadevergoeding. De gemeente Zeist wijst het verzoek af. Voor de motivering wordt verwezen naar de door de gemeente ingeschakelde externe deskundige. Appellant is het niet eens met de afwijzing. De Afdeling stelt appellant in het gelijk. De gemeente wordt opgedragen € 98.336,- aan appellant te betalen, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 27 november 2009 tot aan de dag van voldoening (ABRvS 17 februari 2016, ECLI:NL:RVS:2016:402).

 
 
 

Was de specifieke schadeveroorzakende maatregel ten tijde van de investering te voorzien, dan wordt de aanvrager geacht het risico op schade te hebben aanvaard en wordt de schade niet vergoed. De beoordeling of de maatregel voor de aanvrager was te voorzien, luistert nauw. Het moet gaan om een ten tijde van de investering bekendgemaakt plan of besluit, zodat een ieder van de inhoud van dat plan of besluit kennis heeft kunnen nemen. Bovendien moet het gaan om concrete aanwijzingen dat de situatie voor de aanvrager in ongunstige zin zou kunnen ontwikkelen. Gaat het om een in een openbare vergadering van de raad aangenomen motie ter ondersteuning van het beleid van het college om zo snel mogelijk een omleidingsweg aan te leggen, dan kan geen voorzienbaarheid van schade als gevolg van die weg worden aangenomen. Expliciete openbaarmaking is en blijft een vereiste voor het kunnen tegenwerpen van voorzienbaarheid (ABRvS 15 juli 2015, ECLI:NL:RVS:2015:2225 inzake Zuidplas).

Jaarlijks kermis voor je deur kan leiden tot verminderd woongenot en derhalve tot schadevergoeding (nadeelcompensatie). De omstandigheden zijn bepalend of de omwonende recht heeft op nadeelcompensatie. Daarbij gaat het om de vraag of de overlast resp. de schade het normaal maatschappelijk risico overstijgt. Een voorbeeld hiervan is de uitspraak van de Afdeling van 23 december 2015. Omwonende verzoekt de gemeente Leiderdorp om vergoeding van € 1.500,-., omdat zij vijf jaar lang een vergunning heeft verleend voor het houden van een kermis vlakbij zijn woning. De gemeente wijst het verzoek af. De omwonende tekent hiertegen beroep en hoger beroep aan. De Afdeling stelt de omwonende in het ongelijk. Volgens de Afdeling heeft hij weliswaar nadeel geleden, maar overstijgt de schade het normaal maatschappelijk risico niet. Daarbij neemt de Afdeling in aanmerking dat het gaat om een beperkte duur van de jaarlijkse kermis en dat de gemeente extra voorschriften had verbonden aan de vergunning ter beperking van de overlast. Mogelijk had de Afdeling anders geoordeeld als de gemeente deze maatregelen niet genomen (ABRvS 23 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3988).

De gemeente Groningen heeft het verzoek van de ondernemer in modelbouwartikelen voor de tweede keer niet goed beoordeeld. De Afdeling geeft de gemeente opdracht haar huiswerk overnieuw te doen. De gemeente wordt opgedragen een andere (financiële) deskundige in te schakelen om te beoordelen of de omzetdaling is toe te rekenen aan de aanleg van de parkeergarage aan het Damsterdiep. De deskundigencommissie die de gemeente had ingeschakeld, had het causaal verband slechts beoordeeld aan de hand van brieven van bewoners over het werk. De deskundigencommissie had echter de omzetcijfers moeten (laten) analyseren (ABRvS 27 januari 2016, ECLI:NL:RVS:2016:144)

De gemeenten Amsterdam en Rotterdam werken allebei met een omzetdrempelpercentage van 8%. Daarmee wordt de indruk gewekt dat het normaal maatschappelijk risico op dezelfde wijze wordt ingevuld. Niets is minder waar. In Rotterdam geldt de drempel van 8% als een ingangstoets. Wordt de drempel gehaald, dan wordt de gehele schade minus een korting van 25% vergoed. Dit geldt niet in Amsterdam. In Amsterdam wordt alleen de schade boven de drempel vergoed minus een korting. De hoogte van de korting wordt afgestemd op de omstandigheden van het geval.

Een nadeelcompensatieverordening is niet verplicht. Een nadeelcompensatieverordening is een hulpmiddel bij grootschalige projecten. Denk hierbij aan projecten als de Noord/Zuidlijn te Amsterdam en de herinrichting van de binnenstad van Vlissingen. Een andere mogelijkheid is de vaststelling van beleidsregels. Ontvangt een gemeente weinig nadeelcompensatieclaims, dan dient de gemeente ad hoc en aan de hand van het nadeelcompensatierecht het verzoek om nadeelcompensatie te beoordelen. Beschikt de gemeente niet over de vereiste expertise, dan is het aan te bevelen een externe deskundige in te schakelen. De deskundige dient dan te beoordelen of de ondernemer recht heeft op nadeelcompensatie.

 

Het is gebruikelijk dat de overheid een externe deskundige inschakelt voor de beoordeling van een verzoek om nadeelcompensatie. Gaat het om een verzoek om planschade, dan is de overheid hiertoe verplicht. De deskundige beoordeelt of de benadeelde recht heeft op schadevergoeding en brengt hiertoe een advies uit. De overheid mag dit advies in beginsel gebruiken. Dit is anders als de benadeelde kritische kanttekeningen bij dat advies heeft geplaatst. Daarbij moet het wel gaan om concrete kanttekeningen. Algemene kanttekeningen volstaan dus niet (zie onder meer ABRvS 3 februari 2016, ECLI:NL:RVS:2016:222).